Bim Gıda Sektörünü Yöneten Konumda mı Olmak İstiyor ?
Perakende sektörünün lider kuruluşu BİM, geçtiğimiz aylarda toplam cirosunun yüzde 70’e yakınını oluşturan ‘Özel markalı’ ürünleri kendisi üretme kararı aldı. Firma yetkilileri bu karara gerekçe olarak ise, bazı ürünlerin tedarikinde yaşanan zorluğu işaret etti. Bisküvi ve şekerleme üretimi yapacak olan Fabrika Eskişehir ilinde kurulacak. Firma bu iş için başlangıçta 40 milyonluk bir sermaye ayırdığını duyurdu. Firmanın bu fabrikayı 1 yıl içinde hayata geçireceği öngörülüyor. Bu durumun haksız bir rekabet ortamı doğuracağını belirten Karamanlı bir kanaat önderi, zincir marketlere ürün tedariki yapan ilimizdeki fabrikalara ‘’Şikâyette bulunun’’ çağrısı yaptı. Fakat iddiaya göre bu fabrikalardan hiç biri, halen ürün satışı yaptıklarından bir girişimde bulunmadı.
Karaman’da sektörün durumu :
Geçmişte her fabrikanın öncelikli hedefi ihracat olurken, yakın dönemde zincir marketlere ürün satabilme yarışı başladı. Bu firmalarla anlaşma sağlayan işletmeler, potansiyellerinin büyük bölümünü onların talep ettiği ürünü yetiştirmeye harcadı. Bu durum ihracat faaliyetlerinin giderek azalmasına neden olurken, firmaların sektörde kendilerini yenilemek adına yürüttükleri ar-ge çalışmalarını da aksattı. Giderek sadece talep edileni üretme eğilimine giren fabrikalar, ürün çeşitliliğini de her geçen gün kaybetti. Daha az personel ile zincir markete gönderilecek kalemlerin üretimi seri bir şekilde yapılabiliyordu. Hal böyle olunca fabrikaların birçoğu, kent dışından taşımalı olarak getirilen işçilerle yollarını ayırarak personel yapısında değişikliğe gitti. İşçi maliyetinin düşmesi ve kâr marjı az olmasına karşın seri üretimin getirisi düşünüldüğünde fabrikalar maddi anlamda kazandılar. Fakat yoğunluğun tek noktaya verilmesi, sektördeki pazarın başka il ve ülkelerdeki firmalara kayma riskini de beraberinde getirdi.
Karaman’ı nasıl etkiler
Ülkenin en ücra köşelerine kadar yayılmış bir zincir market, bu zamana kadar yerel üreticilerden tedarik ettiği ürünleri yakında kendisi üretecek. Bu firmanın bunda başarıyı yakalaması, diğer zincir marketleri de tetikleyecek. Peki, bu yukarıda belirttiğimiz durumda çalışan, Karaman’daki fabrikaların akıbeti yakın gelecekte ne olur? Daha öteye gidelim, şimdi sadece biri ama bu zincir marketlerin hepsi zamanla kendi satacağı ürünleri kendileri üretmek isteyecek. Bu bilgiler ışığında BİM’in kuracağı bisküvi ve şekerleme fabrikası tekrar düşünüldüğünde, Karaman’daki fabrikaları ve buna bağlı olarak kentin istihdamını nasıl bir tehlikenin beklediğini görebiliriz. Ortaya çıkan manzara ilimizdeki fabrikaların yeniden ihracata yönelmelerine neden olacak ancak, pazar kimin eline geçecek?
İhracatta kimle rekabet edilecek
Piyasadaki gıda tedarikçilerinin ürünleri; Avrupa, Asya, Orta Doğu ve Afrika ülkelerine satılmak üzere sınıflanıyor. Yani en pahalı malzemeyle hazırlanan ürün Avrupa’ya, daha alt pahalılıktaki malzemeyle hazırlanan ürünlerde sırasıyla Asya, Orta Doğu ve Afrika ülkelerinde satılıyor. Zincir market reyonlarına bakıldığında ‘Marka gıda ürünleri’nin fiyatı 3 lira iken, marketin kendi ürettirdiği kıyas ürünün 1,5 lira olduğunu biliyoruz. Bu, şu demek; zincir marketin ‘Kendim üreteceğim’ dediği ürünler, Karaman fabrikalarında üretilen ve ekseriyeti Orta Doğu ve Afrika ülkelerine satılan ürünler. Hal böyle olunca, ‘’Ya bu marketler ürettikleri ihraç etmekte isterse?’’ sorusu akıllara geliyor. Yani Karaman’daki fabrikalar bugün ürün sattıkları için ‘Durdurulması’ yönünde şikâyette bulunmadıkları zincir markete ait fabrika ile ilerleyen günlerde aynı pazarda rekabet halinde olacaklar. Peki, rekabet edebilirler mi? Önümüzdeki süreçte gıda da bir kartelleşme olur mu?
Haber & Yorum: Behçet Rasimi
kaynak : karamanca.net
